Dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) wnosi powiew zmian w obszarze raportowania niefinansowego w całej Unii Europejskiej, w tym również w Polsce. Choć data obowiązywania wydaje się dość odległa, warto zawczasu poznać szczegóły prawne, by nie zaskoczył Cię moment, w którym Twoje sprawozdanie finansowe będzie musiało obejmować również kwestie ESG.

W tym artykule omawiamy:

1. Czym jest CSRD i dlaczego została wprowadzona.
2. Jak wygląda implementacja w polskim prawie i co to oznacza dla dużych firm.
3. Jakie terminy i sankcje wiążą się z nowymi obowiązkami.
4. Jak się przygotować, by uniknąć problemów przy zatwierdzaniu sprawozdania.

1. Krótki przegląd: co to jest CSRD?

CSRD to unijna dyrektywa mająca na celu:

• Rozszerzenie zakresu firm zobowiązanych do raportowania niefinansowego (ESG),
• Ujednolicenie standardów sprawozdawczości ESG w UE (m.in. za pomocą ESRS – European Sustainability Reporting Standards),
• Poprawę jakości i porównywalności danych na temat wpływu przedsiębiorstw na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny.

Ta dyrektywa zastępuje (i znacząco rozszerza) dotychczasowe regulacje dotyczące raportowania niefinansowego, zwane NFRD (Non-Financial Reporting Directive).

2. Implementacja CSRD w Polsce – co się zmieniło?

W Polsce nowe przepisy zostały wdrożone przez nowelizację ustawy o rachunkowości, co oznacza, że:

1. Raport niefinansowy stanie się integralną częścią sprawozdania finansowego – firmy będą musiały składać jedną, zintegrowaną dokumentację, która połączy tradycyjny bilans i rachunek wyników z informacjami o kwestiach ESG.
2. Biegły rewident zyska nowe obowiązki – oprócz weryfikowania poprawności sprawozdania finansowego, oceni także rzetelność raportu ESG.
3. Szerszy zakres podmiotów objętych raportowaniem – jeśli spełniasz kryteria „dużej firmy” (zatrudnienie, aktywa, przychody), masz obowiązek raportować kwestie niefinansowe; o szczegółach pisaliśmy w innym artykule.

Od kiedy przepisy obowiązują?

• Dla dużych firm (już spełniających wymogi NFRD): od 2025 roku (na dane za rok 2024).
• Dla pozostałych podmiotów zdefiniowanych jako „duże” w ustawie: od 2026 roku (na dane za rok 2025).
• Planowane są również terminy dla mniejszych przedsiębiorstw, jednak z dłuższymi okresami przejściowymi oraz uproszczonymi zasadami.

Uwaga: Dokładne daty mogą się nieznacznie różnić w zależności od finalnych wytycznych i terminów wdrożenia w polskim prawie, dlatego warto na bieżąco śledzić zmiany.

3. Dlaczego to takie ważne?

Odrzucenie sprawozdania finansowego

Największą rewolucją jest fakt, że raport niefinansowy staje się częścią sprawozdania finansowego. Oznacza to, że biegły rewident może odmówić zatwierdzenia całego sprawozdania, jeśli uzna, że część ESG jest niekompletna albo niezgodna z wymaganiami standardów (ESRS).

Kary i sankcje

Za nieprzestrzeganie nowych przepisów można spodziewać się kar finansowych, a w skrajnych przypadkach nawet odpowiedzialności członków zarządu za niewłaściwe prowadzenie spraw spółki. Polskie przepisy przewidują również sankcje w postaci ograniczonych możliwości dystrybucji zysku czy zaciągania zobowiązań, jeśli sprawozdanie nie zostanie zatwierdzone.

Ryzyko reputacyjne

Dla wielu firm równie dotkliwe może być ryzyko wizerunkowe – brak lub nierzetelne raportowanie ESG może skutkować odwróceniem się inwestorów, banków czy kluczowych kontrahentów, którzy w dobie rosnącej świadomości ekologicznej i społecznej preferują przejrzyste, odpowiedzialne podmioty.

4. Kluczowe obowiązki dla dużych firm

1. Wyznaczenie celów i wskaźników ESG
   Firmy będą musiały jasno przedstawić, jakie mierniki (np. emisja CO₂, zużycie energii, polityka różnorodności w zarządzie) stosują i jakie cele sobie stawiają.
2. Analiza łańcucha wartości
   W kontekście ESG znaczenie ma nie tylko to, co dzieje się w siedzibie firmy, ale też jak wygląda cały łańcuch dostaw (m.in. dostawcy, podwykonawcy). W raporcie trzeba będzie pokazać wpływ i ryzyka na wszystkich etapach.
3. Zaangażowanie interesariuszy
   W nowym modelu raportowania bierze się pod uwagę nie tylko inwestorów i pracowników, ale też społeczności lokalne, organizacje pozarządowe czy klientów. Firmy będą musiały pokazać, jak współpracują z tymi grupami i jak uwzględniają ich potrzeby.
4. Weryfikacja przez biegłego rewidenta
   Część niefinansowa raportu będzie przechodzić tzw. limited assurance (w pierwszym okresie wdrażania), a później reasonable assurance, czyli bardziej szczegółowy audyt. To stawia przed firmami nowe wyzwania dokumentacyjne i metodologiczne.

5. Jak się przygotować do nowych przepisów?

Zweryfikuj, czy spełniasz kryteria „dużej firmy”

Jeżeli spełniasz co najmniej dwa z trzech warunków:

• Zatrudniasz powyżej 250 osób,
• Posiadasz aktywa powyżej 25 mln EUR (ok. 110 mln zł),
• Masz przychody powyżej 50 mln EUR (ok. 220 mln zł),

to zdecydowanie musisz liczyć się z obowiązkiem raportowania. Ale nawet jeśli obecnie nie przekraczasz progów, warto monitorować tempo rozwoju i przygotowywać się wcześniej.

Zacznij gromadzić dane ESG

• Środowisko: emisje CO₂, zużycie surowców, gospodarka odpadami, efektywność energetyczna.
• Społeczeństwo: warunki pracy, relacje z dostawcami, działania społecznie odpowiedzialne (CSR).
• Ład korporacyjny: struktura zarządcza, przeciwdziałanie korupcji, polityki compliance.

Ustal proces raportowania i odpowiedzialności

Nowe obowiązki w firmie wymagają jasno określonych ról i procedur. Warto zdecydować, czy stworzyć dedykowany zespół ds. ESG, czy powierzyć koordynację osobie z pionu finansowego/prawnego. Możesz też wybrać zewnętrznych doradców lub platformę szkoleniową, aby szybciej wdrożyć efektywny proces.

Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi

Polskie organy wciąż mogą wprowadzać doprecyzowania czy rozporządzenia wykonawcze. Niektóre terminy implementacji też mogą ulec zmianie. Śledź komunikaty Ministerstwa Finansów, Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego oraz oficjalne publikacje unijne.

6. Co możesz zyskać, odpowiadając na wymogi CSRD?

• Zgodność z przepisami – uniknięcie stresu, kar finansowych i odrzucenia sprawozdania.
• Większą wiarygodność w oczach kontrahentów i instytucji finansowych – rosnące znaczenie ESG sprawia, że podmioty transparentne i odpowiedzialne mogą liczyć na lepsze warunki współpracy.
• Szansę na doskonalenie procesów – raportowanie ESG to okazja do przemyślenia łańcucha wartości, redukcji kosztów i optymalizacji procesów.
• Lepszą kulturę organizacyjną – wdrażanie polityk ładu korporacyjnego (G) czy społecznych (S) może podnieść zaangażowanie pracowników i zbudować pozytywny wizerunek pracodawcy.

7. Zrób pierwszy krok – wypełnij ankietę!

Czy Twoja firma już teraz spełnia wymogi „dużego przedsiębiorstwa” i musi się przygotować do nowych regulacji? A może jesteś w fazie szybkiego wzrostu i wkrótce przekroczysz progi określone przez prawo?

Sprawdź to w naszej krótkiej ankiecie: wypełnij kilka podstawowych informacji o swojej firmie, a my pomożemy Ci zdiagnozować, na ile dotkną Cię zmiany wynikające z CSRD i jak możesz się najlepiej przygotować.

Wypełnij ankietę i dowiedz się, co czeka Twoją firmę w świetle przepisów CSRD!

Podsumowanie

Implementacja CSRD w Polsce za pośrednictwem nowelizacji ustawy o rachunkowości to kolejny krok w kierunku zwiększenia transparentności przedsiębiorstw w obszarze środowiskowym, społecznym i ładu korporacyjnego. Dla wielu firm jest to wyzwanie, ale też szansa na wyróżnienie się na rynku jako podmiot odpowiedzialny i świadomy wyzwań współczesnego świata.

Jeśli kwalifikujesz się jako „duża firma” – zacznij działać już dziś. Opracuj strategię, wyznacz osoby odpowiedzialne za raportowanie ESG i przygotuj się na bardziej szczegółowe pytania biegłego rewidenta. Pamiętaj: lepiej poświęcić trochę czasu teraz, niż zmagać się z konsekwencjami odrzuconego sprawozdania finansowego za kilka lat.

Zachęcamy także do przeczytania artykułu o standardach raportowania niefinansowego ESRS, obowiązkowych w świetle Dyrektywy. 

Za daleko? Zacznij w takim razie od zapoznania z pojęciem "ESG".